تار از زبان مشاهیر

معرفی ساز تار

تار را مي توان يکي از اصيل ترين سازهاي ايراني به شمار برد. همچنين مي توان تار و سه تار را از يک خانواده دانست که به مانند دو برادر ولي با تغييراتي (تغييراتي از قبيل از قبيل اندازه ، نوع و شيوهء نواختن ، سيم ها ، و هارموني صدا) به هم شبيه اند.

تار سازي است از دسته سازهاي سيمي مضرابي. اين گونه روايت شده که از زمان قاجاريه به بعد جزء يكي از سازهاي ملي در آمده و با آن مي توان كليه نغمات متداول ايران را بخوبي اجرا نمود.
از نظر معنوي به معناي تار موي ، تار ابرشم ، زه ، وتر ، رشته و به اصطلاح امروز سيم و امثال آن است . در ساز شناسي لفظ تار به معناي يك ساز مستقل است.

اسامي اجزاي مختلف تار ازين قرار است : سيم گير ، كاسه ، نقاره ، دسته ، پوست ، خرك ، پرده ها ، شيطانك ، پنجه ، مضراب ، سيم ، گوشي.

آنچه مسلم است ما تا دوره صفويه سازي بنام و شكل تار امروزي نداشتيم زيرا در نقاشي هاي آن دو رده هم اثري از آن ديده نمي شود ، در صورتي كه در مجلس بزم تالار چهل ستون اصفهان كمانچه و عود و سنتور را مي بينيم. در دوره قاجار تار يكي از اركان موسيقي ايراني شده است. ساز ديگري هم از نوع تنبور و سه تار در ايران داريم كه دو تار ناميده مي شود و در ميان تركمن هاي دشت گرگان نيز معمول است ، شايد بتوان در قفقاز كه نوعي از تار بسيار معمول است سابقه قديمي تري براي آن پيدا كرد.

سيم هاي اين ساز : سيم هاي تار اقتباس از سه تار است منتها براي اين كه صدا قوي تر شود سيم هاي اول و دوم زرد و سفيد را به طور تايي بسته اند و پنج سيم پيدا كرده است و سيم ششم چنانكه معروف است بعدها به وسيله غلام حسين درويش خان از روي سه تار به آن اضافه شده است.
تار داراي شش سيم مي باشد : دو سيم اول يک جنس و به جنس فولاد هستند که با هم کوک مي شوند.
دو سيم دوم که بعضاً نارنجي يا زنگ رنگ هستند معروف اند به سيم سل که با هم کوک مي شوند و همچنين اندازه و قطر آن بايد به اندازهء دو شماره از سيمهاي سفيد بزرگ تر باشد.
سيم پنجم يعني سيم هنگام که در کوک آن در اجراهاي موسيقي متفاوت است و بايد از جنس دو سيم اول يعني سيم هاي سفيد باشد.
سيم ششم يعني سيم بم از جنس برنج است که کوک ان در اجراها و دستگاه هاي موسيقي متفاوت است.

ادامه مطلب>>>>

مقدمه

این مقاله سعی در ارایه یک نگرش نیمه تخصصی جهت شناخت بیشتر ساز سنتور به عنوان یکی از قدیمی ترین و اصیل ترین سازهای ایرانی دارد. تجربیات مؤلف نشان داده است که متأسفانه عمده هنردوستان و مشتاقان فراگیری موسیقی ایرانی در ابتدای امر، فاقد اطلاعات اولیه و حتی شناخت سطحی از ساز مورد علاقه خود بوده و بعضاً معیارها و عوامل نه چندان درستی موجب گرایش آنها به ساز موردنظر می شود. مقاله حاضر مروری است بر سیر تکاملی این ساز تا به امروز و گستره شناخت آن در سراسر جهان؛ با نگاهی اجمالی به ساختار آن و معرفی برخی نوازندگان نامی و برجسته. اگرچه، کمبود فواصل موسیقیایی نسبت به سایر سازها به عنوان یکی از نقاط ضعف سنتور شناخته می شود، ولی قابلیت اجرای تکنیکهای پیچیده و مرکب و با سرعت بالا و همچنین صدادهی قوی، سنتور را از سایر سازهای ایرانی متمایز می سازد؛ به طوری که امروزه به عنوان یکی از ارکان اصلی ارکسترهای موسیقی ایرانی شناخته می شود.